ZGNIATACZ – nowohuckie studia naukowe

„ZGNIATACZ – nowohuckie studia naukowe” to czasopismo o charakterze interdyscyplinarnym i multidyscyplinarnym, przedstawiającym badania nad fenomenem Nowej Huty. Charakter interdyscyplinarny oznacza łączenie różnych dziedzin i dyscyplin nauki w celu pogłębienia myśli naukowej. Natomiast multidyscyplinarny oznacza badania naukowe z różnych dziedzin i dyscyplin nauki w ich ściśle określonych granicach. Laboratorium Nowej Huty pozwala na tak szerokie ujęcie tematu i jego twórcze wykorzystanie, czego dowodzą liczne współczesne badania naukowe (zarówno krajowe, jak i międzynarodowe). Tematyka czasopisma obejmuje zatem szerokie spektrum zagadnień od nauk humanistycznych i społecznych, przez nauki ścisłe i przyrodnicze po nauki inżynieryjno-techniczne. 

Każdy numer czasopisma „ZGNIATACZ” poświęcony jest jednemu tematowi. Pierwszy stanowi szeroką refleksję nad Nową Hutą jako Pomnikiem Historii. 3 lutego 2023 r. prezydent Krakowa odebrał z rąk Prezydenta RP rozporządzenie ogłaszające „Kraków – zespół architektoniczny i urbanistyczny dzielnicy Nowa Huta” za Pomnik Historii. To finał wieloletnich zabiegów podkreślających wartość krajobrazu kulturowego tego obszaru i dopełnienie inicjatyw promujących dziedzictwo Nowej Huty.

Pierwszy numer „ZGNIATACZA” docenia ten doniosły fakt i rozszerza jego znaczenie semantyczne o refleksję wykraczającą również poza sam zespół architektoniczno-urbanistyczny i rozpatruje go z różnych perspektyw. 

Premierowy numer otwierają teksty wprowadzające autorstwa Stanisława Moryca oraz zespołu redakcyjnego. W kolejnej części, zatytułowanej Artykuły i rozprawy, znalazły się cztery teksty recenzowane. Dr Jan L. Franczyk opisuje Międzynarodową Konferencję Praw Człowieka w Krakowie-Mistrzejowicach, która odbyła się w 1988 roku. Dr Karol Janas natomiast analizuje zagadnienie nazewnictwa miejskiego jako elementu tożsamości terytorialnej nowohucian. Dr Artur Jatkowski skupia się na relacjach dwóch miejskich centrów – Nowej Huty i Krakowa. Tę część „ZGNIATACZA” zamyka artykuł dr Joanny Suchowiak-Horzemski, która przedstawia przemiany identyfikacji wizualnej nowohuckiej kawiarni „Stylowa" w latach 1959-2023. W kategorii Varia został opublikowany esej dr hab. Magdaleny Banaszkiewicz, w którym odnosi się do nowohuckiego dziedzictwa. Natomiast w Pro memoria znalazł się tekst wspomnieniowy Adama Gliksmana o Macieju Machu.

INSS 29568889